Yoyong

“Puro kau reklamo, bakit endi nyu nlng suportahan ang ating pangulo s mga gus2 nyang gawin?” comment ko sa isang news page na naglabas ng balita tungkol sa pagkundena ng Katoliko sa tokhang. Nakatanggap ako ng maraming like at love reaction, mayroon ding mga angry.

“Kailangang suportahan ang mga magagandang ginagawa, ngunit kailangang batikusin ang mga pangit.” Sagot ng kung sinong bayarang Dilawan.

“Ikw nlng kaya ang maging pangulo!” sagot ko.

“Typical Dutertard” naman ang reply niya. Di na ako sumagot pa. Alam ko namang Dilawan at bayaran lamang siya.

Keyboard warriors ang tawag nila sa mga kagaya ko na nagtatanggol sa ating mahal at magaling na Pangulong Digong. Dutertard ang ilang tawag. Ang mga wala nang ibang maitatawag ay trolls. Natatawa na lang ako sa kanila kung minsan.

Nagba-brows pa ako sa FB nang mag-text si Pia. Agad-agad kong isinara ang dummy FB account ko. Hindi ko totoong picture ang ginagamit ko rito, kinuha ko lang ito sa isa kong friend sa aking isa pang account at iyon ang ginamit ko. Hindi niya alam ang ginagawa ko sa mga larawan niya. Blocked siya sa account ko na ito kaya hindi niya makikita. Lahat din ng nasa friend list niya ay pinagtiyagaan kong i-block para walang lusot. Paminsan-minsan ay nag-a-upload ako ng mga ninakaw niyang picture dito sa account ko na ito at pinuputakti ako ng likes at reactions, karamihan ay mga babae at bakla. Guwapong-guwapo sila sa akin. Tuwang-tuwa naman ako. Pakiramdam ko ay tanggap ako ng mundo.

-Yoyong?

-Yow mahal?, dali-dali kong sagot.

-payg na quo sa gus2 mo.

-=oOo=-

Nakilala ko si Pia sa isang group chat. Di ko na nga alam kung paano ako napasok sa group chat na iyon ng mga single. Pero hindi na ako umalis. Gustong-gusto ko naman sa mga ganito dahil sa totoo lang maraming group chat na kabilang ako. Karamihan sa mga ito ay ang mga grupo namin na nagtatanggol sa ating pangulo, mga dating group na iba-ibang lahi ang kasama mga lahing naghahanap ng kanilang kapareha, at mga group na naghahanap ng forever.

 Si Pia ang unang nag-add sa akin. Accept naman ako agad. Lahat naman ng nag-a-add sa akin ay tinatanggap ko. Isang araw napadpad sa newsfeeds ko ang isang picture niya. Nakatalikod siya at walang suot, nakaupo sa parang higaan. Kitang-kita ang buong likuran niya, mukhang wala ring suot pambaba pero dahil sa nakaupo siya hindi ko masigurado. May caption na Isaiah 41:10  “So do not fear, for I am with you; do not be dismayed, for I am your God.  I will strengthen you and help you; I will uphold you with my righteous right hand.” may halos dalawang daan na likes at reactions at halos isang daang comments ito. Pinusuan ko. Ilang araw ang nakalipas selfie naman ito sa harapan ng salamin. Parang sa loob ng banyo. Naka-sando siya ng puti at nakalislis ang isang strap nito sa kaliwang balikat pababa. May hawak na toothbrush. Parang walang bra at may caption na Mark 12:25  “When the dead rise, they will neither marry nor be given in marriage; they will be like the angels in heaven.”. May higit dalawang daan na likes at reaction. Sandamakmak din ang comments. Pinusuan ko ulit.

Sa ikatlong picture niya na dumaan sa newsfeeds ko na may hashtag na #Wokeuplikethis ay nakahiga siya sa kama nakakumot ng manipis na puti na hanggang dibdib, halatang walang suot na kahit ano ni bra dahil bakat ang utong nito sa puting kumot at may caption na “Lamentations 3:23 They are new every morning; great is your faithfulness”. Halos umabot ito sa apat na raang likes at reactions, pinusuan ko ulit.

Noong araw na iyon ay kumuha ako ng isang picture ulit sa taong kinukuhanan ko, iyong hubad-baro at kitang-kita ang mga abs at in-upload ko, naghanap din ako ng bible verse sa internet:”Philippians 4:13 I can do all this through him who gives me strenght” at iyon ang inilagay kong caption. Limangdaan ang nakuha kong likes at reactions at sangkatutak na comments gaya ng “How to be you po?”, “Petmalu”, “kuya, anakan mo nga ako”, “Lodi” at kung ano-ano pa. Nagulat ako nang pusuan niya ito. Agad ko siyang chinat.

-Hi byutipul!

Ilang saglit lamang akong naghintay may reply na.

-hi hansam!

-mhilig k pla sa mga bible vers?

-hindi. Nakkta ko lang sa group quo. Kinikopya qou lng. Maganda kc.

Napatawa ako sa sinabi niya. Nakakatawa pala siya. Masarap kausap.

-ganun b? Ang ganda mo, crush kita.

-hahaha! Ang pogi mo rin. Crush nga rin kta e.

-endi naman maxado. Kung crush mo ako at crush kita, edi tau n?

-hahaha! Nkktw ka!

-:D

-kaw mahilig kb sa bible verse? ung picture mo kaxi...

-endi. Kinuha q lan s enternet.

-hahaha!

-hahaha!

Maghapon kaming magka-chat noon. Mula sa pagtatanong ng hilig sa bibliya hanggang mapunta kay Duterte at Tokhang. Kapares ko, tagapagtanggol din pala siya ni Meyor Digong. Nakuwento niya na sa kanila raw, sa Brgy. Mapaco ay isang daan ang sumuko noong bagong upo si Presidente Digong. Iyong dating magulong baranggay nila naging tahimik. Sampu naman na raw ang pinapatay sa kanilang lugar. Tuwang-tuwa siya sa mga nangyayari. Maganda raw na nauubos na ang mga adik. Dapat pa nga raw ay patayin na lahat pati ang mga sumuko para mawala na nang tuluyanang lahat ng adik sa Pilipinas.

Gano’n din dito sa amin, sabi ko. Higit dalawang daan ang sumuko noon at patuloy pang dumarami. Minsan nga ay nagpunta ang mga pulis sa aming kapit-bahay dahil ayaw sumuko ng pinaghihinalaan nilang adik (gusto kong sabihin na hindi na dapat nila pinaghinalaan dahil alam ko mismo na adik siya) na si Mang Nestor. Ayaw niyang buksan ang pinto noon, lahat ng mga bahay ay nakasara, walang gustong lumabas pero lahat nakasilip sa mga siwang ng kani-kanilang bahay. Nakaabang kung ano ang mga susunod na mangyayari. Ang mahinang katok at tawag ay papalakas nang papalakas dahil nga ayaw nilang buksan ang pinto. Hanggang sa pilitin na ng mga pulis na pasukin ang bahay. Dahil gawa lang naman sa pinagtagpi-tagping yero at plywood ang kanilang bahay gaya ng marami sa amin, agad nilang nawasak ito. Sigawan at iyakan ang naririnig. Si Aling Edna, ang asawa ni Mang Nestor, ay nagsisisigaw. Nagmamakaawa na huwag daw kukunin ang kaniyang asawa dahil hindi na ito ulit mag-aadik. Takot na takot ang boses.

Maya-maya ay ang anak nilang maliit naman ang umiyak. Hindi namin makita ang nangyayari sa loob pero malakas ang mga kalabog hanggang sa isa, dalawa, tatlong putok ng baril ang narinig. Kasunod ang malakas na palahaw ni Aling Edna. Maya-maya lumabas na ang mga pulis, ang isa may tinatawagan sa telepono. Pagkalipas ng halos kalahating oras ay may mga nagsidatingan pang ibang pulis, NBI at SOCO. Inilabas na bangkay si Mang Nestor, kasama ang bangkay ng kanilang walong taong gulang na anak. Ang balita, nanlaban daw ito sa mga pulis at ginawa pang panganggalang ang kaniyang anak kaya ito nadamay. Minura ko noon si Mang Nestor sa kaniyang ginawa, pati anak ay nagawa niyang idamay. Buti nga sa kaniya at napatay siya. Gago rin, nasukol na nga manlalaban pa. Sana nga ay maubos na lahat ng mga adik. Inabangan ko ang paglabas nito sa TV (kahit wala namang media ang nagpunta doon) kinagabihan. Walang balita sa nangyari. Kinabukasan, parang walang nangyaring patayan.

Manghang-mangha si Pia noon. Ang sabi niya, gusto rin daw niyang makaranas ng gano’n: ang makakita ng personal na pinapatay na adik. Mas lalo ko siyang nagustuhan dahil pareho kami ng paniniwala. Kinabukasan ay naging kami.

Ilang araw na palaging gano’n lang ang set up namin. maghapon na magka-chat, tapos hiningi ko na rin ang Cell Phone number niya. Ibinigay naman niya at mula noon sa text na kami palaging nag-uusap. Minsan naman ay maghapon na tawagan na kadalasan ay napapagalitan ako ni Nanay.

Minsan napag-usapan din namin ang ilan naming kalokohan. Minsan daw na naubusan siya ng sabon na pampaputi at mga pampaganda ay nag-shop-lift siya. Sobrang kabado raw siya noon pero nagawa niya ang pagnanakaw nang hindi siya nahuhuli. Matagal na raw siyang namamasyal sa tindahan ng mga pabango at sabon na iyon. Doon talaga siya bumibili. Kaya alam na raw niya kung nasaan ang mga CCTV Camera kaya alam niya kung saan pupuwesto. Kung saan siya makakakuha ng sabon, pabango at ilang pampaganda nang hindi nahahagip ng camera. Naka-duster daw siya noon nang maluwag at inipit niya sa pagitan ng kaniyang mga hita ang mga ninakaw. Tawang-tawa ako noon. Maloko rin pala siya. Di ko alam kung paano niya na-ipit iyon doon. Inisip ko na ano kaya ang pakiramdam nang ma-ipit doon. “Puwede mo rin ba akong ipitin doon?” tanong ko noon. Nabigla ako sa aking tanong pero nagkasubukan na. Tumawa lang naman siya at sinabing “Gusto mo ba?”. Oo naman ang sagot ko. “Baka mabaliw ka!” lang naman ang sagot niya.

Kinuwento ko rin sa kaniya ang ilan kong kalokohan: nasa looban kami ng squaters’ area dito sa sitio Pinagpala, na mas kilala sa sitio Lubog. Kaunting ambon lang kasi ay binabaha na kami. Sa eskenitang palabas may nagaganap na kababalaghan. Masikip ang daanan palabas. Isang tao lamang ang kasya, kung may kasalubong, kailangang tumagilid pareho. Kung mataba ang kasalubong, kailangang umatras ng isa sa inyo. Kung babae ang kasalubong sinasadya kong ikaskas ang aking harapan dito, kung minsan ay sinasampal ako, kung minsan naman ay hindi na nila pinapansin.

Kinse metro ang haba nito bago ka makarating sa looban. Kung galing ka sa loob palabas, isang pabrika ng tsinelas ang nasa kaliwang bahagi. Isang apat na palapag na gusali naman sa kabila. Isang pribadong lugar na pagmamay-ari ng isang intsik. Bodega raw iyon. Dahil dito ay madilim ang daanan papasok sa looban, araw man o gabi. Hindi masilip ng liwanag. Maliban na lamang kapag tanghaling-tapat.

Gaya ng nasabi ko na kaunting ambon lamang ay binabaha na kami, ang buong looban kasi ay nakakulong sa mga nagtataasang mga pader sa paligid. Walang ibang daanan palabas kundi sa masikip na eskinita. Lahat ng mga tubig na galing sa nasa paligid na karaniwang pabrika at mga bodega, na mas mataas kaysa sa looban ay napupunta sa amin. May mga butas sa pader na daanan ng tubig papunta sa lugar namin.

Nangingitim na ang pader sa daanan, matagal na rin kasi ito. Kung iilawan nga ay makikita mo ang kulay berde-itim na mga lumot. Bako-bako na rin ito, butas-butas gawa ng mga adik. Sinadya nila itong butasan para paglagyan ng kanilang mga epektos. Isu-shoot ang isang sachet ng droga at doon kukunin ng parokyano at isusuksok naman ang bayad sa ibang butas. Noong una hindi ko pa ito alam, ang alam ko sa mga ito ay dumi na gawa lamang ng mga kung sino na nagsuksok lamang ng plastic. Minsan, may nakita akong perang nakasuksok sa ilang butas. Isang libong buo. Tuwang-tuwa ako noong una akong makakita. Ang sabi ko nga, ang tanga naman ng nagsuksok nito. Baka lasing na hindi na alam ang ginagawa. Kinabukas nang araw na may makita akong pera, may pinatay sa looban. Mula noon, sa tuwing dumaraan ako sa kinse metrong eskinita na iyon, sinusuyod ko ang bawat sulok na maaaring abutin. Baka sakaling may lasing ulit na nagsuksok ng pera. Isa hanggang dalawang beses akong makakita sa isang linggo, ang ilan ay mga plastic lamang kaya hindi ko na pinapansin. Sa tuwing may makukuha akong pera, may itinutumba sa looban.

Doon, nagsuspetsa na ako na hindi ito isinusuksok ng lasing. Sa pagtambay-tambay ko ng ilang linggo sa labas at sa loob, nalaman ko na ito ang paraan ng mga nagbibenta ng droga para makarating sa kanilang parokyano ang kanilang paninda: Isisiksik ang pakete ng droga sa isang butas at iiwan ng kumuha ang bayad sa ibang butas. Mula noon, inaabangan ko na ang kanilang gawain at inuunahan ko ang pagkuha ng pera. Sa awa ng Diyos, walang nakaka-alam na ako ang kumukuha ng pera, at sa awa ng Diyos, nakatutulong ako sa pagpatay sa mga adik. Iyon ay noong hindi pa presidente si Meyor.

Nang naging presidente siya, nabawasan ang aking pinagkakakitaan pero masaya ako sa kaniyang polisiya: Ang Tokhang. At mula nga noon, mahigit dalawampu na ang pinapatay sa Sitio Lubog, ang ilan ay nababalita sa TV pero karamihan ay tinatabunan ng iba pang patayan sa ibang lugar. Pinakahuli nga ay si Mang Nestor.

-=oOo=-

Nang may isang linggo na kaming mag-on ni Pia, inamin ko sa kaniya na hindi ako ang nasa mga picture sa FB ko. Hindi siya umimik noon pero may inamin din siya. Hindi rin naman daw siya ang nasa profile niya. Noon din ay inaya ko siyang magkita kami. At ito na nga, makalipas ang apat na araw, papayag na siya.

-cge, kta tau,

sagot ko

-saan? Klan?

-S my 7/11. D2 s Sitio Pinagpala, s Sitio Lubog. 11pm.

Sa labasan lamang ito.

Thumbs up lang ang sagot niya.

Nilabhan ko agad ang nag-iisa kong polo na kulay pula at ang kupas kong pantalon na palagi kong ginagamit sa tuwing may pupuntahan ako. Nagtaka pa ang ina ko nang makita ako. Kinagabihan, pagkatapos naming pagsaluhan ang isang sachet ng noodles, agad-agad akong naligo at nagbihis. Sinuklay ang buhok sa harapan ng basag na salamin. Pagkatapos ay pinagmasdan ko ang aking sarili. Usli ang mga buto ko sa mukha dala ng kapayatan, malalaki ang mga mata na parang lumuluwa at parang isang taon nang hindi natutulog. Sunog ang balat sa pagkakargador sa palengke at pagtambay sa wakas ng eskinita sa looban para mag-abang ng grasya sa mga butas ng pader. Magugustuhan naman siguro niya ako. Tutal, sinabi ko naman nang hindi ako guwapo sa personal.

Ibibigay ko sana sa kaniya ang totoo kong FB account para makilala na niya ako at makita man lang, at para makuha ko rin ang kaniyang FB at makita ko man lang siya pero tumanggi siya. Akala ko ayaw na niya akong makita.

Kaninang huling text ko sa kaniya mga alas tres ng hapon, tinanong ko kung tuloy ba talaga kami, oo raw. Baka ‘ka ko mag-back out na siya, okay lang sa akin. Ang sabi, parang wala naman daw kaming pinagsamahan. Boyfriend daw niya ako at girlfriend ko siya. Sapat na iyon na maging dahilan para magkita kami.

Alas diyes na nang lumabas ako ng bahay. Kung noong hindi pa presidente si Meyor, hanggang alas dose-ala una ng madaling araw marami pa ring mga tao rito, sa loob may mga nag-iinuman at sa labas ay mga nagsusugal. Ngayon, tahimik na at madalang na lang ang mga tao. Idinala ko ang flash light sa paglabas at habang dumaraan ako sa eskinita ay sinusuyod ko ang mga pader, umaasa na may makikita akong pera. Sa kalagitnaan ay may nakita ako, limang daan. Maluwang ang pagkakangiti ko. Jackpot! May pang-date kami ni Pia.

Paglabas ko sa eskinita may isang lalaki sa kabilang kalsada, tapat ng lamp post, malapit sa 7-eleven. May mangilan-ngilan namang customer sa loob ng convinient store. May kalahating oras pa akong maghihintay kaya nakatayo lamang ako sa labasan. Gusto ko munang pagmasdan kung gaano na kalaki ang pagbabago sa aming lugar. Tahimik na tahimik bukod sa mangilan-ngilan na dumaraang sasakyan. Maganda rin ang puwesto ko, madilim at ang mga dumaraang sasakyan lamang ang ilaw na tumatama sa akin. Kitang-kita ko ang paligid pero di ako masyadong pansin.

May isang malakas na alingawngaw ng putok akong narinig. Nakita ko ang nakatayong lalaki sa tapat ng lamp post, napayuko at napatakip sa tenga. Heto na naman, may isa na namang adik ang mapapatay sa harapan ko, naisip ko. At dumilim ang aking paningin.

Ang kuwentong ito ay opisyal kong lahok sa Saranggola Blog Awards

Update: Ang kuwentong ito ay pinarangalan bilang isa sa mga natatanging akda sa Saranggola Blog Awards.

*If you like this story, please subscribe. Thank you! :)*

 www.sba.ph

http://culturalcenter.gov.ph

 http://device.ph

<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">

<a href="http://culturalcenter.gov.ph/" target="_blank"><img border="0" data-original-height="100" data-original-width="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-62Miz1JWkS22eGDmkGOtautRZOuPUTKWtSsV0YUcH0HZZfg99hViSKCUjsBNDBllOi36eiM9fpBl0yqpWwA3mpFtfoaveilm3qvbMvO9h8Y_QJAiN6ATa1rDD_8lJ7HeeQavG6PYxTuZ/s1600/ccp.png" /></a></div>

<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">

<a href="http://www.device.ph/" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;" target="_blank"><img border="0" data-original-height="100" data-original-width="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhypboxaEguPvX15WlolnOoCTUU89DNU-r0CePKF9sGIrmJF30rj7m7y0O8i2OwQy-A2eMXp-i8ScZ7rpXVYXtUjKqgIzaO4jyMdNmQZfOh2w5frRN6vvEeAp6_cfU2htIt5VgUf5O9wtHr/s1600/deviceph.png" /></a></div>

</div>

Bayani

Kami na atang may pangalang Bayani ang may pinakamabigat na pangalan. Paano ba namin ito pangangatawanan?

May 22, 1989 nang ipinanganak ako ng mag-asawang Virginia (Biring) at Artemio (Goding) Gabriel. Huli sa walong magkakapatid na ngayon ay pito na lamang. Gaya ng pelikulang 3 idiots na nang ipanganak ang isa sa mga bida ay idineklara na ng ama na magiging engineer ito paglaki. Sa aking kaso, ipinangalan pa sa akin ng aking mga magulang: Bayani.

Ipinanganak akong may kapansanan. Putol ang kanang paa ko mula sa baba ng aking tuhod. Kapag nagbibiruan kami ng aking mga kaibigan sinasabi kong 'kulang sa diin kaya hindi buo ang nabuo ng aking mga magulang'. Ayon kay Nanay, nang makita niya ang aking kalagayan, idineklara niya: magiging bayani ang anak ko. Naging bayani naman ako--sa pangalan.

Napakahirap naman no'n. Paano nga ba maging bayani? Ayaw ko namang maging presidente, mangulimbat ng kayamanan, tapakan ang karapatang pantao at maging dahilan ng pagkamatay ng libo-libong tao para lang maging bayani. Di bale na lang.

Wala namang bigat ang aking pangalan--Noon. Nang mga panahong ang problema ko lang ay kung paano tatakas sa mga kapatid ko sa tanghali para makipaglaro sa mga kapitbahay (na karamihan ay mga kamag-anak). Nang mag high school na ako na mas malalim na ang pang-unawa na ako sa mga bagay-bagay, doon lang naman bumigat ang kahulugan ng aking pangalan.

Gumawa ako ng solusyon upang kahit papaano ay mabawasan ang bigat nito: Yanz. Hango sa pangalan ko, gumawa ako ng aking palayaw. Ito ang naging pananggalang ko sa aking problema. Naging pangalan ko ito hanggang sa kolehiyo at hanggang sa ngayon ay iyon pa rin ang tawag sa akin ng mga personal kong kakilala. Pero hindi pa rin nawawala ang aking totoong pangalan. Ako pa rin si Bayani sa mga guro at mga taong hindi ako lubos na kilala. May mga tumatawag din sa akin ng Gabriel. Okay lang naman sa akin ito dahil Apilyido ko naman ito. May ilang nagkakamali lang kung minsan na ang akala nilang pangalan ko ay Gabriel at ang apilyido ko ay Bayani. May tumatawag din sa akin ng Hero. Ito ang ayaw ko. Tawagin na nila akong Gab, Gabriel, Bayani o Gurang (Gurang ang tawagan naming magbabarkada), huwag lang Hero. Siguro ay hindi maiintindihan ng iba pero ayaw kong ini-ingles nila ang pangalan ko. Ako ay Pilipino, at Pilipinong-pilipino ang aking pangalan. Ayaw kong maging ito ay maimpluwensiyahan na ng banyaga. Di bale nang manamit ako ng mga damit ng banyaga, huwag lang patunuging banyaga ang aking pangalan.

Sa ngayon, sapat nang maging pangalan ko lang ang bayani. Hindi ko naman pinangarap na tuparin ang deklarasyon ni Nanay, kahit sino naman ata ay hindi pinangarap ang ganitong titulo(maliban sa isa?). Mas gusto kong maging simpleng tao lamang. Kilala ko ang aking sarili, wala sa aking pagkatao ang pagiging bayani: marami akong kalokohan sa buhay, marami akong mga ginawang kagaguhan at maaaring marami pa akong gagawin(pero hindi gaya ng mga kalokohan at kagaguhang ginawa ng bayaning nakalibing ngayon sa Libingan ng mga Bayani at mga ginagawa ng nagpapanggap na messiah sa kasalukuyan).

*If you like this essay, please subscribe. Thank you! :)*

Berto: Patay kang Bata ka!

 Isang kabanata lamang ito ng isinusulat kong nobela. Siya rin si Berto sa kwento kong Berto:Alipin ng Paaralan, Prinsepe ng Lansangan na mababasa rito:
http://huwadnabayani.blogspot.com/2016/04/bertoalipin-ng-paaralan-prinsepe-ng.html


Ang tagal kong inantay ang pagmulat ng mata nitong kapatid ko na si Jani. Kanina ko pa siya ginigising ayaw magising. Parang mantika kung matulog. Teka, natutulog nga ba ang mantika? Ay ewan ang mga tao talaga kung ano-ano ang ini-imbentong mga walang kwentang salita. Inihahambing ang tao sa mantika na wala namang kaluluwa. Dipende na lang kung pulitiko ang pag-uusapan, hihihi.. ang tali-talino ko talaga! Putang ina! Mamatay na ang nag-imbento ng salitang ‘yan!

Teka, malamang patay na siya. Pero salamat na rin sa kaniya dahil may nagamit ako ngayon sa kapatid ko. Kung sakali kayang di naimbento ang salitang ‘yon ano kaya ang gagamitin ko? Tsk! Di bale na nga! Bat kasi ‘yon ang pinoproblema ko? Tanungin ko na lang ang bespren ko na si James kung anong pwedeng pamalit.

Ang dapat na pinagtutuonan ko ng pansin ay ang pagpatay sa kapatid kong si Jani. Hindi ko naman talaga siya papatayin. Tatakutin ko lang. hihihi!

Wala sina Inang at Tatang kasama ang lima ko pang mga kapatid, naroon sila sa lamayan, ang tatlo ko pang mga kapatid di ko alam kung nasaan, pero naglalaro ang mga ‘yon, darating na lang pag matutulog na. Tapos ito si Jani, ang sumunod sa akin at ako lang ang natira dito sa bahay. Kaninang pananghalian ando’n silang lahat sa lamayan nakikikain. Hindi ako pumunta, tinatamad ako.

Kanina ko lang naisip. Ang boring kasi ng buhay, wala na ngang makain, wala pang magawang matino. Kaya naisip kong magpanggap bilang si kamatayan. Nagsuot ako ng itim na pantalon (‘yong uniporme ko noong high school) itim na damit at ibinalabal ko ‘yong itim na tela sa ulo ko. ‘Yong nakasabit sa harapan nila Mang Kanor. Yung isinabit nila no’ng mamatay ang kaniyang asawa na si Aling Iska. ‘Yong may nakasulat na pangalan ng funeral parlor na nag-imbalsamo kay Aling Iska. Di ko alam kung para saan ‘yon, basta hiniram ko muna.

Tapos nagdurog ako ng uling, ipinahid ko sa buong mukha ko. Kinuha ko rin ang itak ni Tatang, ‘yong korteng kalawit sana kaso walang gano’n si tatang kaya ito na lang.

Kagaya nga ng sabi ko, mahirap gisingin ang hinayupak kong kapatid. Ala una na siyang natulog, e mag-aalas tres na ng hapon, isang oras na rin akong naghihintay sa paggising niya. Pinagpapawisan na ang buo kong katawan sa sobrang init. Ang kilikili ko, ang singit, bayag, braso, maging ang loob ng tenga ko ata pinagpapawisan. Nangangati na rin ang mga tigyawat ko. E, nuknukan ng dami, ibig sabihin, buong mukha ko ang nangangati. Pero kailangan kong isakatuparan ang aking balak.

At sa wakas! Dumilat na sya!

Tumayo ako bigla “Ako si Kamatayan! Oras mo na kaya magpaalam ka na sa mga mahal mo sa buhay!” pinilit kong ibahin ang boses ko para hindi niya mahalata na ako ito.

“Oy, Bokbok, ano na namang kagaguhan ‘yan?!” pupungas-pungas niyang tanong. Ni hindi man lang natakot sa itsura ko.

“Gagu! Kuya mo ako kaya dapat ‘Kuya Bokbok!’” lagot bakit ako agad umamin? “Ay, hindi ako ang kuya Bokbok mo… ako si Kamatayan... hindi ako ang kuya Bokbok mo!” iniba ko ulit ang boses ko. “At papatayin na kita! Wah....” lumapit ako sa kaniya at akmang tatagain na siya. Wala man lang siyang reaksiyon. Bumangon lang siya at umupo. Imbes na sa kaniya ko itinaga ‘yong itak ay sa papag na lang, para matakot naman.

“Ewan ko sayo!” masama ang tingin sa akin ng aking kapatid.

Itinaga ko pa ulit ang itak. “Papatayin kita! Tumakbo ka na!”

“Hala ka! Sira na nga ang papag sisirain mo pa!” tumayo siya at lumabas. “Isusumbong kita kina Inang!”

Maya-maya humahangos na dumating sina Inang at Tatang. Galit na galit si Inang.

“Putang ina mong bata ka! Ano na namang kabaliwan ang nasa kokote mo?! Gagu ka! Ikaw kaya pagtatagain ko at nang mamatay ka na!?” hinablot ni Inang ang itak sa akin at ini-amba sa akin.

 “Inang Chill lang! Ang suso n’yo lalaylay niyan, e!” tumawa ako nang malakas. Si Inang talaga OA kung minsan, kung minsan naman madalas.

“Kaya pala nawawala ‘yan! Sabay turo sa itim na tela na naka pulupot sa ulo ko. “Gusto mong multuhin ka ni Manang Iska buong buhay mo? Hala! Isaoli mo ‘yan! Kanina pa nila hinahanap kung saan-saan!” si Tatang naman naka tanghod lang at nanonood. Pinagmamasdan si Inang. Siguro nainlab si Tatang sa pagiging bungangera ni Inang. Nangiti ako dahil kinikilig ako kapag naiisip ko iyon. Si Inang ang Reyna ng mga bungangera si Tatang naman ang hari ng katahimikan. ‘Yon ay kung hindi lasing, pero pag nalasing, hahamunin ng suntukan kahit si San Pedro o si Lusiper. Hayun, nagkita at nagka-inlaban. Kakakilig!

Tumayo na ako para isaoli ang hiniram kong tela. Pagkatapos ay tatambay na lang ako sa aking kaharian.

*If you like this story, please subscribe. Thank you! :)*

Ang mga Ina sa Sixty in the City ni Lualhati Bautista

"Mula ipanganak, kasama na ng anak ang kaniyang ina... hindi naman nagpapakilala nang lubos ang ina sa anak...

"Akay ng ina ang anak sa paghahanap at pagtunton sa sarili niyang direksiyon... hindi alam ng anak na ang ina pala ay maaaring may direksiyon din na hinahanap at gustong tuntunin.

"Tinutulungan ng ina ang anak sa pagbuo ng sariling pangarap... hindi niya ipinagtatapat na may mga pangarap din siya na gusto niyang buoin.

"Kinikilala ng ina ang kaniyang anak, hindi siya lubos na nagpapakilala sa kaniyang anak. At buong buhay mang yakap niya ang kaniyang anak... nakatago ang kaniyang puso."

-Sixty in the City

Kaibigan, asawa, ina, lola. Higit sa lahat, babae. Dito uminog ang nobela ni Lualhati Bautista.

Kwento ito ng mga magkakaibigang Guia, Roda at Menang. Si Guia na sa umpisa ng kwento ay namatayan ng asawa. Sa pag-inog ng kwento ay malalaman natin na naki-apid siya kay Amante na kung tutuosin ay anak na lamang niya, drayber ng kaniyang namayapang asawa, ilang taon bago pa ito mamatay. At nang mabiyuda, ay ninais niyang dugtungan kung anuman ang namagitan sa kanilang dalawa noon. Si Roda na naki-apid ang asawa at naghanap ng mapaglilibangan matapos niyang makipaghiwalay rito. At si Menang na pinakamahirap sa kanilang tatlo, nakatira sa iskuwater area, ay may asawang iginupo ng sakit. Sa sitwasyon nilang tatlo, si Guia at Roda ay may kaya at kaya nilang bilhin ang anumang nais, ang mahirap na si Menang pa rin ang nagmamahal at minamahal nang totoo ng asawa.

Malinaw na inilahad sa atin ni Bautista kung paanong hinarap nila ang buhay nang makakasama at nang mag-isa. Ipinakita ni Bautista kung paano mag-isip at ano ang nasa damdamin ng isang babae.

May mga sikreto silang itinatago at nais ibunyag, dahil "Kung alin 'yong sinasabi nila, nakakasira sa dangal ng isang babae, iyon mismo ang nagbabangon sa kaniyang dangal". May kani-kaniya silang kahinaan, may kani-kaniyang kagaspangan, ngunit pare-parehong palaban. At nagmamahal.

Karaniwan na sa mga inaakala natin na gustong-gusto ng mga lola ang pag-aalaga ng kanilang mga apo (na minsan, e, totoo naman). Hinainan naman tayo dito ng panibagong perspektiba. Ayaw na ayaw nila Guia at Roda na iniiwan sa kanila ang kanilang mga apo. Rason nila, naghirap na sila sa pagpapalaki ng kanilang mga anak, hanggang apo pa ba naman. Obligasyon na ito ng mga magulang. Sa nobelang ito, mas ipinaunawa sa atin ni Bautista na ang mga matatanda, babae man o lalaki ay may mga pangarap din na gustong tuparin: nangangarap at umiibig din gaya nang kung paanong mangarap at magmahal ang teen-agers. Sang ayon mismo kay Bautista sa aking panayam dito sa FB: "sabihin natin na sa nakikita ko, pag matanda na ang magulang, kadalasang nawawalan na sila ng kontrol sa sariling buhay nila, and that goes to both the mother and the father. Parang ina-appropriate na ng mga anak ang buhay ng mga magulang, kinakalimutan nila na may sarili ring gustong gawin ang mga magulang nila. I think the culture of dominance has a lot to do with it. Tulad ng iba ko pang nobela, gusto kong ibalik sa mga babae, ang kontrol sa sarili nilang buhay. Kailangang manatiling kanila ang kontrol sa buhay nila sa ano mang edad". Ito ang naging inspirasyon niya upang isulat ang nobela.

At sang ayon sa aklat, itong nobela ay:

Higit para sa lahat ng magulang, 

ito'y para sa lahat ng anak.

Basahin natin at nang maunawaan natin ang ating mga magulang, lolo at lola.

*If you like this review, please subscribe. Thank you! :)*

Ang Gagamba sa Nobela ni Mark Angeles

Hindi ko pa natapos basahin ang parteng "Mga Kwentong Waratpad" na may walong dagli.

(Ikalawang rebyu-rebyuhan)

Una kong nakilala si Mark Angeles bilang makata. Ang totoo niyan, ang aklat niyang Patikim na kalipunan ng mga tula ang unang aklat ng mga tula na binili at binasa ko. Wala pa akong kilalang mga bagong makata noon, tanging sina Amado Hernandez, Jose Corazon de Jesus at Rizal ang kilala kong makata, dahil nababasa ko sila sa text books. Maaari kong sabihin na si Angeles ang nagbukas ng pinto para sa akin upang pagtuonan ko ng pansin at pag-aralan ang tula. Paulit-ulit ko itong binabasa noon at ang paburito ko ay ang Dapithapon sa Eternal Gardens, Hagok at Sa Pagitan Natin. Mula noon, naghangad na akong makabasa ng iba pang tula mula sa iba't ibang bagong makata.

Hindi lang pala mga talinghaga sa tula ang kaya niyang habiin at ang Gagambeks ang patunay.

Hindi ito kwento ng mga super heroes gaya ng Spiderman o Gagamboy na may super powers. At hindi gaya nila Spiderman at Gagamboy na gusto ang bansag sa kanila. Dito, ayaw ni Gelo o Angelo na tawagin siyang Gagambeks. Insulto ito sa kaniyang pagkatao.

Hindi ito kwentong pantasya. Totoong nangyayari ito sa tunay na buhay. Mabisang pinaglangkap ni Angeles ang usaping kasarian, unyon, piket line at pag-ibig upang buoin ang nobelang Gagambeks.

Gagamba ang ginamit na elemento sa nobela. Hindi ito basta ginamit para magkaroon ng magandang titulo: gagamba+bakla, gagambang beki=gagambeks. Hindi lamang dahil sa magandang pagsasanib ng dalawang salita upang bumuo ng madulas bigkasing salita ang dahilan sa paggamit ng gagamba.

Dalawa ang uri ng gagambang binanggit: gagambang bahay na ayon kay George(kababata ni Gelo) ay duwag at gagambang ginagamit para sa larong kinahumalingan natin noon.

Ginamit na simbulo ni Angeles ang gagamba upang itanghal tayong mga mamamayan. Tayo, tayong mga ordinaryong tao ang gagamba. May mga mamamayan na duwag na mas pinipiling manahimik at mayroon namang lumalaban. At itong mga taong palaban naman ay ginagamit ng mga naghaharing-uri. Pinaglalaban-laban habang sila, nakamasid, nanonood. Naghihintay ng kahihinatnan. Pero hindi tayo gagamba, tao tayo at may kakayahang magpasya at lumaban, bakit kailangang kalabanin ang bawat isa?

Kung puro kilig to the bones ang hanap mo, hindi ito para sa iyo. Kung puro huhuhu at isa pang huhuhu at paglulunoy sa luha ang hanap mo, hindi rin bagay sa iyo ang nobelang ito. Dahil nagpapatawa ito, nagpapangitngit, sasampalin ka rin nito ng mga katotohanang pilit mong iniiwasan at sa bandang huli, paiibigin ka.

Hindi pa tapos ang kwento ni Gelo. Dahil hindi gaya ng mga Disney Stories na may "and they lived happily ever after", sa totoong buhay, walang hanggan ang ating pakikibaka.

*If you like this review, please subscribe. Thank you! :)*

Ano ang Nasa Kasunod ng 909?

(naka-plastic cover ang aklat kaya reflected ako)

Ano nga ba ang tamang reaksiyon kung ang pinaglalamayan ng pamilya ng iyong namayapang kaibigan, ay hindi naman ang iyong kaibigan, ngunit kumbensido sila na ito nga ang bangkay ng kanilang kapamilya? Ito ang malaking hamon kay Eman.

Dito nag-umpisa ang nobelang Sa Kasunod ng 909 ni Edgar Calabia Samar.

Gaya ng Walong Diwata ng Pagkahulog na unang nobela ni Samar, hindi nawawala ang manunulat, manananggal at puta bilang mga tauhan sa kaniyang nobela: kwentong kagila-gilalas na iilan na lamang ang nagtatangkang gumawa.

Ang nobela ay nahahati sa dalawang panahon na aakalain mong dalawang magkahiwalay na kuwento. Totoo, ang kuwento ay pinaghiwalay ng panahon: isang kasalukuyan at isang nakaraan, ngunit panahon din ang magdurugtong.

Kuwento ito ng mga nawala at bumalik, nawala at hindi na bumalik, ng mga hinahanap at naghahanap. Panibagong alok ito ni Samar na dalhin tayo sa panibagong mundo, bagong mundo sa loob din ng ating mundo, mundo na siya lamang ang makagagawa. Malay tayo na kathang-isip lamang ang lahat ngunit nagagayuma tayong paniwalaang totoo itong nangyayari o nangyari dahil mismo sa kuwento. Natatakasan lamang natin ang gayuma kapag binitiwan na natin ang aklat o kapag natapos na natin itong basahin, gayunpaman, nag-iiwan ito ng espasyo sa ating puso.

Magbaon ng maraming hangin sa baga, dahil baka maubusan ka ng hininga sa pagitan ng mga pahina. Baliktarin na rin ang damit, dahil gaya ng tiyanak sa Walong Diwata ng Pagkahulog at Janus Silang ay susubukan ka nilang iligaw sa mundo nila Eman at Oman. Huwag kang hihiwalay sa kanila, baka ikaw'y maiwan at hindi na makalabas sa kwento.

*If you like this review, please subscribe. Thank you! :)*